حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد فاضل آقاجانی

کارشناس،پژوهشگر و مدرس در حوزه بازی های دیجیتالی

ژانر ورزش

«ورزشی»^[1] سبکی از بازی‌های دیجیتالی است که عملی مرتبط با ورزش را شبیه‌سازی می‌کند. بازی ورزشی معمولاً در زمان واقعی و در شرایط محدودی اجرا می‌شود. این سبک از بازی معمولاً با اهداف انتزاعی در ذهن، همانند به دست آوردن امتیاز همراه است، و چالش‌های فیزیکی و تاکتیکی و آزمون‌های دقت و صحت بازیکن را شامل می‌شود. بازی‌های ورزشی به صورت فردی یا تیمی انجام می‌شوند و کاربر می‌تواند یک نفر یا یک تیم را کنترل کند.

اولین بازی که می‌توان آن را به نوعی یک بازی ورزشی به حساب آورد، با نام «تنیس فور تو»^[2] در سال ۱۹۵۸ منتشر شد. این بازی یک تنیس دو نفره و دوبعدی بود. که در آن، کاربر‌ها می‌توانستند از یک درجه برای تنظیم زاویه‌ راکت و از یک دکمه برای ضربه‌ زدن به توپ استفاده کنند. در سال ۱۹۷۳، شرکت «تیتو»^[3] یک بازی ورزشی فوتبال به اسم «ساکر»^[4] را منتشر کرد که گیم‌پلی آن باز هم در سبک توپ و راکت بود؛ ولی زمین بازی، مانند زمین فوتبال رنگ سبز داشت و هر بازیکن می‌توانست دو راکت (یکی در نقش دروازه‌بان و دیگری مهاجم) را هدایت کند. نخستین بازی‌های سبک رانندگی در همین سال عرضه شدند: «تیتو، اسپید ریس»^[5] را منتشر کرد  و آتاری نیز بازی «گراند ترک10 »^[6] را به بازار فرستاد. در سال ۱۹۷۶ «سبک رانندگی» به دنیای سه‌بعدی قدم گذاشت و بازی‌های« موتو-کروز»^[7] با نمای دید سوم‌شخص و «نایت درایور»^[8]  با دوربین اول شخص منتشر شدند. «سگا» در سال ۱۹۷۶ بازی «هویویت چَمپ»^[9] را عرضه کرد که ورزش مشت‌زنی را به نمایش می‌گذاشت.

ویژگی‌ها و مشخصات سبک ورزشی

زاویه دوربین

در بازی‌های ورزشی، معمولا از زاویه سوم شخص یا بالاتر شبیه استراتژیک استفاده می‌کنند که کاربر بتواند به شخصیت بازی و محیط اطرافش تسلط داشته باشد؛ مثل بازی‌های فوتبال و بسکتبال که کاربر از نزدیک تماشاچیان بازی را نگاه می‌کند و علاوه بر  شخصیت خود، قسمت بسیاری از زمین بازی را در حیطه دید خود دارد؛ اما بعضی از بازی‌های ورزشی از زاویه اول شخص استفاده می‌کنند؛ مانند بازی‌های «ریسینگ» که این سبک زاویه طرفداران خاص خود را دارد و باعث هیجان بیش‌تر بازی می‌شود. بازی‌های ورزشی آرکیدی، به دلیل این‌که کاربر را بیش‌تر جایگزین شخصیت بازی بکند، از زاویه اول شخص نیز استفاده می‌کند.

امتیاز و پیروزی     

در بازی‌های ورزشی معمولا، برد و باخت شبیه واقعیت است و کاربر نیز مانند دنیای واقعی باید امتیاز‌های خاصی را برای پیروزی به‌دست آورد؛ مثلا در فوتبال، کاربر می‌باید مانند دنیای واقعی تعداد گل بیش‌تری بزند تا پیروز میدان باشد. در سبک ریسنگ، مانند دنیای واقعی، هر کس زودتر به خط پایان برسد، برنده است.

ناگفته نماند که بعضی از بازی‌ها نیز از حالت شبیه سازی خارج شده و کمی حالت فانتزی پیدا کرده‌اند و برد و باخت در آن‌ها متفاوت است؛ مثلا بازی راکت گیم با این‌که سبک ریسنگ است؛ با تلفیق سبک فوتبال، گل زدن را عامل پیروزی می‌داند.

داستان  

در سبک ورزشی غالبا کاربر با داستانی روبه رو نیست و صرف بازی و گذراندن مراحل برایش مهم است. هر چند در بعضی از بازی‌های ورزشی، داستان گنجانده‌اند؛ داستان آن آن‌قدر پیچیدگی ندارد و بزرگ و مهم نیست؛ نظیر بازی «نید فور اسپید ماست وانتد». الکترونیک ارتز اسپرت در بازی «فیفا 17، 18 » داستان جذابی را به اصل بازی اضافه کرده که طرفداران خاصی نیز پیدا کرده است؛ اما روند داستان آن، در اصل بازی نقشی ندارد و بیش‌تر فضایی جدید در کنار سبک ورزشی را باعث شده است.

کنترل و پیشرفت

در بازی‌های ورزشی، کاربر توانایی کنترل یک نفر یا یک تیم را داراست. معمولا در بازی‌های ورزشی، کاربر کنترل تمام حرکات شخصیت را ندارد، بلکه با دادن دستورهای خاص، هوش مصنوعی بازی شخصیت کاربر را کنترل می‌کند؛ مثلا در فوتبال، کاربر بازدن دکمه شوت، دستور شوت می‌دهد و هوش مصنوعی وقتی می‌بیند توپ جلو پای شخصیت است، آن‌را با پا شوت می‌کند؛ اما اگر توپ روی هوا باشد، شخصیت به هوا می‌پرد و با سر ضربه می‌زند. در بازی‌های ورزشی، مهم همین است که هوش مصنوعی بتواند خواسته کاربر را بفهمد و با شخصیت بازی تطبیق بدهد. بازی‌های قدیمی، شخصیت‌های بازی حرکت‌های ساده و کمی داشته‌اند؛ اما به مرور حرکت‌های شخصیت‌ها دقیق‌‌تر و پیچیده‌تر شده‌اند و تسلط کاربر بر حرکت‌های شخصیت‌ها بیش‌تر شده است؛ اما در بعضی از بازی‌های ورزشی، مثل «سبک ریسینگ»، شخصیت بازی (ماشین) کاملا در اختیار کاربر است.

گرافیک و حرکت شخصیت‌ها

بازی‌های «سبک ورزشی» را می‌توان به دو تم «فانتزی» و «شبیه‌سازی» تقسیم کرد. در سبک شبیه‌سازی، گرافیک بازی به سمت واقع گرایانه‌تر شدن و طبیعی‌شدن شخصیت‌ها پیش رفته و هر ساله بازی‌های جدید، گرافیک بهتری نسبت به سال قبل عرضه می‌شوند. یکی از مولفه‌های مهم بازی‌های ورزشی، داشتن گرافیک بهتر و واقعی است. در تم فانتزی بازی به دنبال گرافیک واقعی و شبیه‌سازی واقعیت نیست، بلکه بیش‌تر سمت و سوی گیم‌پلی بهتر و هیجانی‌تر دارد.

محیط بازی

معمولا محیط این سبک بازی‌ها بسته و مختص زمین ورزش، ورزشگاه یا پیست مسابقه است و فضای باز ندارد؛ اما سبک ریسنگ پا را فراتر گذاشته است و علاوه بر پیست مسابقه، محیط بازی را تمام شهر قرار داده است و حتی به صورت جهان باز عرضه شده است.

زیر ژانرهای سبک ورزشی

سبک ورزشی را می‌توان به چند زیر ژانر مهم تقسیم کرد:

1. رانندگی؛
2. مسابقه­ای؛
3. مبارزه.

[1]. Sports.

[2]. Tennis for Two.

[3]. Taito.

[4]. Soccer.

[5]. Speed Race.

[6]. Gran Trek 10.

[7]. MotoCross.

[8]. Night Driver.

[9]. Heavyweight Champ.