دفتر هیجدهم؛ زیر ژانرهای نقش آفرین
حجت الاسلام و المسلمین سید مرتضی طباطبایی شیرازی؛
کارشناس، پژوهشگر در حوزه بازی های دیجیتالی
در این یادداشت به معرفی دو زیر ژانر نقش آفرین می پردازیم.
نقش‌آفرینی اکشن
در بازیهای «نقش‌آفرینیِ اکشن»[1] کاربر‌ها هدایت یک قهرمان را به عهده می‌گیرند و باید در نبردهایی که همزمان دنبال می‌شوند، شرکت کنند. اولین بازیهای این ژانر از چهارچوب تعریف شده به وسیله مجموعه‌های «دراگون سلاور»[2] که از ساخته‌های کمپانی ژاپنی «نیاهو فالکوم»[3] هستند؛ پیروی می‌کردند و در مبارزات تا حدودی به بازیهای «بزن‌بکش» شبیه بودند. این فرمول در بازی «دِ لجند اف زولا»[4] (سال ۱۹۸۶) پخته‌تر شد و بسیاری از نوآوری‌های این بازی، مثل دنیای باز بودن، گیم‌پلی غیرخطی، نحوه ذخیره بازی و سیستم مبارزاتش، بعدها در بازیهای نقش‌آفرینی اکشن مورد تقلید قرار گرفتند. به طور کلی مجموعه «دِ لجند اف زولا» نقش مهمی در تغییر روند مبارزات بازیهای نقش‌آفرینی از نوبتی به همزمان ایفا کرده است. بازی «دیابلو»[5] را می‌توان یکی از معروف‌ترین نقش‌آفرینی‌های اکشن دانست. این بازی، گیم‌پلی جدید و متفاوتی را ارائه کرد که در آن، بیش‌تر کارها با استفاده از موس و کلیک کردن اجرا می‌شد. معمولا در بازیهای این سبک، هر مشکلی یک راه‌حل اکشن دارد؛ مثلا اگر کاربران با یک درِ بسته مواجه شوند، به احتمال فراوان، کلیدی در کار نخواهد بود و باید با کمک سلاح خود آن را بشکنند. گفتنی است که بازیهای «تیراندازیِ نقش‌آفرینی» نیز در این سبک طبقه‌بندی می‌شوند. این بازی‌ها عناصر گیم‌پلی ژانر نقش‌آفرینی را با تیراندازی‌های اول‌شخص یا سوم‌شخص ترکیب می‌کنند که از مهم‌ترین نمونه‌های آن‌ها می‌توان به «دیوز ای ایکس»[6] و «مَس افکت»[7] اشاره کرد.
بازیهای مطرح این ژانر
سری بازی مَس افکت
سری بازی «مس افکت» را شرکت «بایووار»[8] تولید کرده است که سری اول آن سال2007 عرضه شد. تم بازی، فضایی و تخیلی است که کاربر نقش کاپیتان «جان شپرد» را بازی میکند که فرمانده ساده‌ای است و به مرور به افسانه تبدیل می‌شود. شپرد برای پیشبرد ماموریت خودش باید در بین سیارات سفر کند و تیم خودش را تشکیل بدهد. هر فرد قدرت و داستان خاصی دارد که به تیم شپرد ملحق می‌شود. در نبردها شپرد، علاوه بر خودش دو نفر دیگر از گروهش را به عنوان همرزم به همراه می‌برد و جنگ‌ها به صورت اکشن رخ می‌دهند. مجموعه‌های تولید شده از این بازی عبارتند از:
- مس افکت، محصول سال2007؛
- مس افکت2، محصول سال2010؛
- مس افکت 2: اورلُرد،[9] محصول سال2010؛
- مس افکت3، محصول سال2012؛
- مس افکت: اندرُمِدا،[10] محصول سال2017.
سری دِ ویچر[11]
سری بازی «جادوگر» داستان یک قهرمان است که به‌دنبال کشتن آدم کش‌ها است. این بازی توسط شرکت «سی دی پروجکت»[12] ساخته و توسعه یافته است. قهرمان داستان با شمیشر و نیروی جادویی که دارد، آدم کش‌ها، غول‌ها و حیوانات عظیم الجثه را شکار میکند. نسخه اول این بازی در سال 2007 عرضه شد و از سایت گیم اسپاد امتیاز 8.7 از 10 گرفته است. آخرین نسخه آن که حالت جهان بازی دارد نیز امتیاز بالای 9.5 گرفته است. مجموعه‌های تولید شده از این بازی عبارتند از:
- دِ ویدچر، محصول سال 2007؛
- دِ ویدچر 2: اسیسین اف کینگ،[13] محصول سال2011؛
- دِ ویدچر 3: واید هانت، محصول سال2015؛
- دِ ویدچر3: واید هانت ـ بلاد اند واین،[14] محصول سال
دِ الدر اسکرولز
مجموعه «کتیبه‌های بزرگ»، تعدادی بازی نقش آفرینی است که شماره یک آن، «د الدر اسکرولز: آرنا»، توسط شرکت «بتسدا سافتورد»[15] در سال 1994 عرضه شد. این بازی بر روی پلتفرم داس اجرا می‌شد. شماره آخر این مجموعه، یعنی«کتیبه‌های بزرگ 5: اسکایریم»[16] کاربر را به دنیای تخیلی اسکایریم می‌برد. اسکایریم دنیایی است پر از اژدها و حیوانات درنده و غول‌ها است. در سال 2014 شرکت «بتدا سافتورد» بازی «کتیبه‌های بزرگ آنلاین» را عرضه کرد که این نسخه همچنان نقش آفرینی است؛ اما به صورت آنلاین است و کاربر با شخصیت‌های حقیقی دیگر در بازی تعامل دارد. مجموعه‌های تولید شده از این بازی عبارتند از:
- دِ الدر اسکرولز: آرنا، محصول سال1994؛
- د الدر اسکرولز2: داگگرفال،[17] محصول سال 1996؛
- د الدر اسکرولز ادونجر: ردگارد،[18] محصول سال1998؛
- د الدر اسکرولز3: مورروواین،[19] محصول سال2002؛
- د الدر اسکرولز4: ابلیون،[20] محصول سال2006؛
- د الدر اسکرولز 5: اسکایریم، محصول سال2011؛
- د الدر اسکرولز: آنلاین،[21] محصول سال2014.
نقش آفرینی بر خط
سبک «نقش آفرینی برخط»[22] همه شاخصههای بیان شده برای ژانر نقش آفرینی را افزون بر ویژگی برخط بودن دربردارد و بازی را برای کاربر جذابتر میکند. «نقش‌آفرینی برخط وسیع»، اولین بار در اواسط دهه ۱۹۹۰ و به عنوان نمونه تجاری و گرافیکی‌تر مودها[23] ساخته شدند که این نمونه‌ها از سال ۱۹۷۸ وجود داشتند. این عناوین، علاوه بر قابلیتها و ویژگیهای شخصیت اصلی بازی، امکان اجرا توسط صدها نفر از بازیکنان به صورت همزمان در دنیای واحد از بازی را دارند. بازیهای این سبک، به سرعت با عناوین سبک‌های داستانی دیگر ترکیب شدند. شرکت «بلیزارد اینترتِیمنت» [24] با بازی مطرح «ورد آف وارکرافت»،[25] یکی از بی‌رقیب‌ترین بازی‌ها را در این زمینه تولید کرده است.
بازی های مطرح این ژانرش
وارکرافت
سری این بازی عبارتند از:
- وارکرافت: انسان ها و ارک ها،[26] محصول سال ۱۹۹۴؛
- وارکرافت: جریان تاریکی،[27] محصول سال ۱۹۹۵؛
- وارکرافت: آنسوی دروازه تاریک،[28] محصول سال ۱۹۹۶؛
- وارکرافت: پادشاهی آشوب،[29] محصول سال 2002؛
- وارکرافت: تخت یخ زده،[30] محصول سال 2003؛
- دنیای وارکرافت،[31] محصول سال 2004؛
- دنیای وارکرافت: جنگ های صلیبی سوزان،[32] محصول سال 2007؛
- دنیای وارکرافت: خشم لیچ کینگ،[33] محصول سال 2008؛
- دنیای وارکرافت: کاتالیسم،[34] محصول سال 2010؛
- دنیای وارکرافت: مه‌هایی از پانداریا،[35] محصول سال 2012؛
- دنیای وارکرافت: جنگ سالاران،[36] محصول سال 2014؛
- دنیای وارکرافت: اسطوره،[37] محصول سال 2016.
[1]. Action RPG.
[2]. Dragon Slayer.
[3]. Nihon Falcom.
[4]. The Legend of Zelda.
[5]. Diablo.
[6]. Deus Ex.
[7]. Mass Effect.
[8]. BioWare.
[9]. Mass Effect 2: Overlord.
[10]. Mass Effect: Andromeda.
[11]. The Witcher.
[12]. CD Projekt.
[13]. The Witcher 2: Assassins of Kings.
[14]. The Witcher 3: Wild Hunt – Blood and Wine.
[15]. Bethesda Softworks.
[16]. The Elder Scrolls V: Skyrim.
[17]. The Elder Scrolls II: Daggerfall.
[18]. The Elder Scrolls Adventures: Redguard.
[19]. The Elder Scrolls III: Morrowind.
[20]. The Elder Scrolls IV: Oblivion.
[21]. The Elder Scrolls Online.
[22].Onlin.
[23]. MUD.
[24]. Blizzard Entertainment.
[25]. World of Warcraft.
[26]. WarCraft: Orcs & Humans.
[27]. WarCraft: Tides of Darkness.
[28]. WarCraft: Beyond teh Dark Portal.
[29]. WarCraft III: Reign of Chaos.
[30]. WarCraft III: Frozen Throne.
[31]. World of WarCraft.
[32]. World of WarCraft: Burning Crusade.
[33]. World of WarCraft: Wrath of the Lich King.
[34]. World of Warcraft: Cataclysm.
[35]. World of Warcraft: Mists of Pandaria.
[36]. World of Warcraft: Warlords of Draenor.
[37]. world of warcraft: legion.
